Postawa Żydów pod sowiecką okupacją na Kresach 1939-1941
Jan Bodakowski
Utworzony 10 października 2019
Postawa Żydów pod sowiecką okupacją na Kresach 1939-1941
Nakładem wydawnictwa Rytm ukazała się praca profesora Krzysztofa Jasiewicza „Rzeczywistość sowiecka 1939-1941 w świadectwach polskich Żydów”, w której na podstawie relacji Żydów została przybliżona czytelnikom postawa Żydów pod sowiecką okupacją na Kresach wschodnich w latach 1939-1941.
Przez wieki Polacy i Żydzi żyli na ziemiach polskich odrębnie, w dwu różnych społecznościach, niemających ze sobą styczności. Nie mniej zachowanie Żydów pod sowiecką okupacją było szokiem dla Polaków.
Od 17 września 1939 52% terytorium Polski, zamieszkane przez 25% obywateli II RP, znalazło się pod sowiecką okupacją. Nowy okupant stosował terror wobec Polaków — stanowiących 43% zamieszkującej te tereny populacji. Spośród 5.600.000. Polaków, którzy znaleźli się pod sowiecką okupacją 500.000, zostało przez sowietów deportowanych lub aresztowanych – Polacy stanowili 68% deportowanych.
Okupanta, Armię Czerwoną i 100.000 przywiezionych z ZSRR bolszewików często Żydów, entuzjastycznie powitali zamieszkujący Kresy Żydzi – stanowili oni 8,5%, czyli 1.080.000 osób. Żydzi szybko stali się awangardą okupacyjnej administracji i sowieckiego aparatu terroru – aparatu, który jednocześnie odpowiadał za terror kryminalny wobec Polaków.
W relacjach świadków wejścia Armii Czerwonej na Kresy stałymi motywami były relacje o entuzjastycznym powitaniu sowietów przez Żydów, publicznym lżeniu Polski i Polaków przez Żydów pod sowiecką okupacją, nieustannym manifestowaniu przez Żydów sympatii dla okupanta, powszechnej kolaboracji Żydów z sowietami.
Ofiarami zdominowanego przez Żydów sowieckiego aparatu terroru stali się Polacy. Już od pierwszych dni okupacji grupy operacyjne NKWD budowały sowiecką administrację i aparat terroru. Sowieci przejęte polskie archiwa wykorzystali do wyłapania całej polskiej elity. Polacy zapełnili więzienia, z których sowieci powypuszczali kryminalistów. Nowa sowiecka władza okazała się bardzo skuteczna. Żydzi brali bezpośredni udział w terroryzowaniu Polaków, w aresztowaniach, deportacjach, mordach i rabunkach.
Pewną charakterystyczną cechą Żydów komunistów, tych przywiezionych z ZSRR i tych, którzy zasilili sowiecką administrację i bezpiekę, było powszechne praktykowanie judaizmu i zachowanie żydowskiego nacjonalizmu.
Pomimo swojego szybkiego rozczarowania do sowietów, spowodowanego nacjonalizacją sklepów i warsztatów, powszechną niechęcią ludzi w ZSRR do Żydów, Żydzi pozostali obojętni wobec tragedii Polaków na Kresach. Wśród wielu korzyść z okupacji, które odnieśli Żydzi, było zajęcie przez Żydów posady Polaków, których sowieci pozbawiali pracy – kryterium wykształcenia przy zatrudnianiu Żydów nie miało dla sowietów znaczenia. Dla wielu Żydów sowiecka okupacja była spełnieniem marzeń.
Sowieci, by nagrodzić lojalność Żydów wobec ZSRR, przekazali zarząd nad znacjonalizowanymi budynkami i przedsiębiorstwami w ręce Żydów. Żydzi dokładnie wypełniali swoje obowiązki, donosząc na Polaków do NKWD. Inną dziedziną całkowicie opanowaną przez Żydów była sowiecka propaganda. Z sowietami kolaborowali przedstawiciele wszystkich klas społecznych wśród Żydów – takie zachowanie nie miało miejsca wśród Polaków. Zgodnie z prawem II RP, które obowiązywało na ziemiach polskich podczas II wojny światowej, za kolaboracje praktykowaną przez Żydów kodeks karny przewidywał karę śmierci.
Jan Bodakowski
